Co łączy ludowe formy zapasów i NHB (no holds barred)? Skąd wzięły się współczesne zapasy w stylu wolnym? Skąd wywodzą się japońskie puroresu (pro-wrestling) i shooto? Enter Catch Wrestling.
Początków catch wrestlingu możemy szukać w czasach średniowiecza. Ciężka zbroja rycerza była dla atakującego dużym problemem i jednym z rozwiązań było przewrócenie przeciwnika, któremu bardzo ciężko było się potem podnieść a leżącego łatwo było dobić. Takie walki dały początek zapaśniczym tradycjom obecnym w bardzo wielu kulturach. Zapaśnicy mieli w swoim arenale przeróżne techniki, nadające się do realnej walki.Były to złote czasy dla sztuk walki-zarówno z bronią jak i bez-a będący de facto zawodowymi żołnierzami rycerze poświęcali na doskonalenie technik wojennych bardzo wiele czasu.
Wraz ze schyłkiem średniowiecza, wzrostem popularności broni palnej i tracącymi na znaczeniu rycerzami, zapasy ewoluowały w stronę widowiskowego sportu. Powstała grupa zawodowych zapaśników walczących przed publicznością za pieniądze.
W roku 1871 Anglik J.G. Chambers postanowił wypromować styl zapasów, łączący najważniejsze angielskie tradycje zapaśnicze (pochodzące z Cumberland i Westmorland, Cornwall i Devon oraz Lancashire). Dozwolone techniki, obok popularnych zapaśniczych rzutów i trzymań zawierały również nowe dla szerszej publiczności i nie przez wszystkich aprobowane elementy, jak walka w parterze oraz „poddania”, popularne szczególnie w słynącym z brutalności stylu z Lancashire. Mieszance nadano nazwę „catch wrestling”
Na przełomie XIX i XX wieku catch wrestling zawitał do Stanów Zjednoczonych i zyskał sobie ogromną popularność wśród zapaśników występujących na jarmarkach i w wesołych miasteczkach. Lokalni mieszkańcy mogli walczyć z zawodowymi zapaśnikami i w razie zwycięstwa przez położenie na łopatki lub poddanie wygrać nagrodę pieniężną. Zawodowi zapaśnicy musieli przygotować się na każdy rodzaj ataku i rozwinęli system technik pozwalających bardzo szybko zakończyć walkę. Podróżując po świecie mieli styczność z różnymi lokalnymi stylami (np. popularnym wśród irlandzkich imigrantów Collar and Elbow) a nowe techniki były włączane do ich bojowego arsenału. Podobna sytuacja miała miejsce w Europie, gdzie catch wrestling stał się bardzo popularny, a podróżujący po świecie zapaśnicy czerpali z ludowych tradycji „grapplingowych” krajów tak odległych jak Indie (Pehlwani), Iran (Varzesz-e Pahlavani) a później również Japonia (jiu-jitsu i judo).
Catch wrestling (znany również jako „catch-as-catch-can” co tłumaczyć można jako „wszystkie chwyty dozwolone”) był jedynym rodzajem zapasów w czasie Igrzysk Olimpijskich w Saint Louis w 1904 roku. Zasady były nieco zmodyfikowane, walka trwała 6 minut z 3-minutową dogrywką i rozgrywała się w następujących kategoriach: -47,6kg, 52,2kg, 56,7kg, 61,2kg, 71,7kg, +71,7 (waga ciężka!). Duszenia i bardziej niebezpieczne techniki kończące były zabronione. Na Igrzyskach Olimpijskich w Londynie w 1908r. zapasy rozgrywały się w dwóch stylach: klasycznym i catch-as-catch-can. Ku rozczarowaniu zapaśników z Lancashire (Wigan) zabronione były m.in.: łapanie za włosy, uszy, genitalia, wykręcanie palców, rzuty wymuszone dźwignią (powodującą złamanie kończyny), kopanie, oraz kilka poddań takich jak duszenia, nelson, dźwignia na kostkę i inne.
Catch wrestling powrócił do programu IO w 1920 roku w Antwerpii, a rok później organizacja FILA (powstała w po Igrzyskach Olimpijskich w 1912 roku w celu ujednolicenia przepisów) zmieniła nazwę catch-as-catch-can na „freestyle wrestling” (co było tłumaczeniem z francuskiego „lutte libre”). Zdelegalizowano kolejne techniki kończące, usystematyzowano kategorie wagowe, wprowadzono limity czasowe i punkty.
Ważną rolę w nauczaniu catch wrestlingu odegrał Billy Reily, który założył w górniczym miasteczku Wigan swój słynny gym Snake Pit. Za młodu ćwiczył on Lancashire wrestling i okazał się być znakomitym specjalistą od poddań. Wśród jego uczniów byli Karl Gotch i Billy Robinson. Ten pierwszy w latach siedemdziesiątych uczył catch wrestlingu Japończyków, wśród nich Antonio Inoki, Tatsumi Fujinami, Hiro Matsuda, Osamu Kido, Satoru Sayama i Yoshiaki Fujiwara. Większość z nich rozpoczęła kariery w profesjonalnym wrestlingu a Antonio Inoki zaczął organizować turnieje mieszanych sztuk walki, gdzie zapaśnicy mierzyli się z przedstawicielami innych dyscyplin. Uczniowie Karla Gotcha stworzyli w 1984 Universal Wrestling Federation (Japan) i zapoczątkowali walki shoot-wrestlingu. Inny uczeń Reily’ego- Billy Robinson był trenerem Kazushi’ego Sakuraby a większość japońskich zawodników shoot-wrestlingu, Pancrase, Shooto i nieistniejącej już RINGS była w jakiś sposób powiązana z catch wrestlingiem.
Techniki
Catch wrestling posiadał szeroką gamę technik kończących zwanych „hooks”. Są to szybko i agresywnie wykonywane techniki , często nie dające przeciwnikowi czasu na poddanie. Sygnalizowało się je krzycząc „uncle!” (ang. „wujek”) lub przekręcając się na plecy. Wygrać można było, oprócz poddania, przez unieruchomienie przeciwnika na plecach. Do licznych technik kończących zaliczały się dźwignie zaczerpnięte z różnych stylów, w tym z japońskiego jiu-jitsu (m.in. dźwignia na ramię, japońska dźwignia na ramię, Hammerlock, Bar Hammerlock, dźwignia prosta na ramię, kimura, nożyce na głowę, zgniatanie tułowia nogami, dźwignia na staw skokowy i kolano, klucz na stopę, pół nelson i pełny nelson i wiele innych).
Catch wrestling jest mocną bazą do MMA: zawodnicy potrafią dobrze rzucać, świadomi są możliwości poddań i konieczności lądowania w odpowiedniej pozycji. W parterze bardzo dobrze walczą z góry, potrafią dobrze kontrolować przeciwnika i utrzymywać go na dole, co daje możliwość zadawania ciosów. Są jednocześnie jednymi z najbardziej agresywnych grapplerów i dążą do technik kończących z różnych pozycji. Charakterystycznym elementem ich walki jest również płynność przechodzenia z jednego kończenia do drugiego.
Znani reprezentanci tego stylu to między innymi: Ken Shamrock, Frank Shamrock, Kazushi Sakuraba, Josh Barnett, Erik Paulson, Minoru Suzuki, Masakatsu Funaki, Billy Riley, Neil Melanson, Rumina Sato, Masakazu Imanari, Antonio Inoki, Paul Sass.
Mimo że dzięki MMA catch wrestling odzyskuje od niedawna sławę, to mimo wszystko jest dyscypliną dosyć zapomnianą i w porównaniu do BJJ czy jiujitsu dużo trudnej jest znaleźć doświadczonych instruktorów czy szkoły specjalizujące się w CACC. Do cenionych na świecie trenerów catch należą między innymi Neil Melanson z Xtreme Couture, Billy Robins z Snake Pit czy Erik Paulson.
autor: Krzysztof Łukaszewicz
Źródła
https://en.wikipedia.org/wiki/Catch_wrestling
https://en.wikipedia.org/wiki/Billy_Riley
http://www.bloodyelbow.com/2012/8/13/3238285/martial-chronicles-olympics-history-catch-wrestling
